Fotoeskapada.pl

Krótka historia zamku w Kórniku.

Początki historii zamku kórnickiego sięgają średniowiecza, gdy właścicielami Kórnika byli Górkowie. To prawdopodobnie oni w XIV wieku rozpoczęli budowę swojej rodowej siedziby w Kórniku.

Pierwszy dokument dotyczący budowy zamku pochodzi z 1426 roku.

Ukończona około 1430 roku murowana, obronna budowla otoczona była fosą, a dostęp do niej był możliwy przez zwodzony most oraz opuszczaną kutą kratę. Do dziś z tego okresu zachowały się stare mury i piwnice.

W XVI wieku dokonano przebudowy zamku w stylu renesansowym. W 1574 roku gościł w kórnickim zamku Henryk Walezy, w drodze na swoją koronację do Krakowa. Po bezpotomnej śmierci Stanisława Górki w 1592 roku Kórnik stał się własnością jego siostrzeńców Czarnkowskich, a w latach 1610 – 1676 należał do Grudzińskich. W 1676 roku zamek stał się własnością rodu Działyńskich.

Nowy okres świetności zamku nastąpił w drugiej połowie XVIII wieku, kiedy jego właścicielką była Teofila z Działyńskich Szołdrska – Potulicka. Ta światła i gospodarna właścicielka przebudowała swoją siedzibę nadając jej charakter barokowej rezydencji arystokratycznej.

Po śmierci Teofilii zamek przez krótki czas był w rękach Szołdrskich, na mocy wyroku sądowego w 1801 roku został jednak zwrócony Działyńskim. Rezydencję objął najpierw Ksawery Działyński, a potem jego syn Tytus Działyński. Z powodu zaangażowania w powstanie listopadowe Tytus został ukarany przez władze pruskie konfiskatą majątku. Do Kórnika mógł wrócić z Galicji dopiero w 1838 roku, po wygranym procesie o zwrot dóbr i zająć się przebudową zamku, którą kontynuował jego syn Jan Kanty Działyński. Wzorem ojca wziął on udział w powstaniu styczniowym, za co został zaocznie skazany na karę śmierci. Wyrok unieważniono dziesięć lat później, ale powracający z emigracji właściciel nie był już wtedy w stanie finansowo sprostać dalszym pracom remontowym, toteż ciężar ten przejął na siebie w 1880 roku jego siostrzeniec i spadkobierca dóbr kórnickich Władysław Zamoyski.

W 1924, tuż przed śmiercią, bezdzietny Zamoyski przekazał na własność narodowi polskiemu wszystkie swoje dobra, a wraz z nimi wypełniony dziełami sztuki zamek i wspaniałą bibliotekę, a także arboretum. Rok później powstała fundacja Zakłady Kórnickie, sam zaś obiekt przeznaczono na siedzibę muzeum.

W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili w zamku skład skradzionych z Poznania zbiorów muzealnych, co spowodowało przeciążenie stropów. Na pogorszenie się stanu budowli wpłynęło również obniżenie się poziomu wód gruntowych, które spowodowało butwienie tkwiących w fundamentach drewnianych pali, przez co jej mury zaczęły systematycznie osiadać. Pod koniec działań wojennych uciekający w popłochu naziści część eksponatów z Kórnika wywieźli do Rzeszy, część z nich zniszczyli, a część z nich została rozgrabiona.

Fundacja Zakłady Kórnickie, jak i inne fundacje w okresie PRL, została zlikwidowana. W 2001 roku fundacja została reaktywowana na mocy ustawy. Obecny kształt zamku nawiązuje do neogotyku angielskiego, jednego z historyzujących stylów popularnych w XIX wieku. Zamek jest otwarty dla zwiedzających.


Justyna Ciupa - przewodnik po Wielkopolsce